Άρθρο μου που φιλοξενείται στην εφημερίδα ΚΑΡΦΙΤΣΑ με αφορμή τις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών, την παράταση του μνημονίου και τα σενάρια των εκλογών ως διέξοδο στην κρίση
Η βουλή των Ελλήνων έχει 300 μέλη σε όλες τις μεταπολιτευτικές της συνθέσεις και ανεξάρτητα από το εκλογικό σύστημα που εφαρμόστηκε.
Από το 1993 και μετά, σε όλους τους εκλογικούς νόμους προβλέφθηκε ένα πλαφόν με βάση το οποίο ένα κόμμα για να μπει στη βουλή πρέπει να πάρει το 3% των ψήφων πανελλαδικά.
Η ρύθμιση την οποία πρώτη φορά εισήγαγε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ήταν απόρροια της σύνθεσης των βουλών του 1989 και του 1990 που είχαν εκλεγεί 4 βουλευτές από μικρά σχήματα με ποσοστά της τάξης του 1%. Η ΔΗΑΝΑ, οι Οικολόγοι και δύο ανεξάρτητοι μειονοτικοί βουλευτές σε Ξάνθη και Ροδόπη.
Οι στόχοι της ρύθμισης, ήταν από τη μία να μην υπάρχουν μικρές (μονομελείς ή διμελείς) κοινοβουλευτικές ομάδες, που να μπορούν να ελέγχουν, εκβιάζοντας τις πλειοψηφίες, όπως θα μπορούσε να γίνει, (ή ίσως είχε γίνει) το 1990, όταν η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της ΝΔ στηρίχτηκε στη ψήφο του μόνου βουλευτή της τότε ΔΗΑΝΑ, Κ.Κατσίκη και από την άλλη να αποτρέψει την εκλογή ανεξαρτήτων βουλευτών από τη μειονότητα κυρίως στη Θράκη.
Η τότε κυβέρνηση μας έκλεισε το μάτι για το δεύτερο, ενώ το ουσιαστικό ήταν το πρώτο. Να αποτραπεί η πολυδιάσπαση του κομματικού συστήματος. Διότι εξάρτηση ελληνικής κυβέρνησης από ψήφο ανεξάρτητου μειονοτικού βουλευτή, δεν θα υπάρξει ποτέ.
Η ρύθμιση ουσιαστικά ενίσχυσε τον κομματικό συγκεντρωτισμό καθώς καθιστούσε προφανές πως κανένας υποψήφιος δεν θα μπορούσε να εκλεγεί χωρίς να ανήκει σε κόμμα.
Με βάση τη λογική Μητσοτάκη ένα κόμμα, θα είχε είτε 8 τουλάχιστον βουλευτές, είτε κανέναν.
Για παράδειγμα στις εκλογές του 2012, στις οποίες καταγράφηκαν 6.155.464 έγκυρα ψηφοδέλτια, ένας ανεξάρτητος υποψήφιος θα μπορούσε να έχει εκλεγεί αν είχε πάρει το 3% των εγκύρων δηλαδή 184.663 ψήφους.
Αυτό σημαίνει ότι αν ήταν υποψήφιος θα μπορούσε να εκλεγεί σε ελάχιστες περιφέρειες:
στη Β Αθηνών, αν έπαιρνε το 19% των ψήφων (Ο ΣΥΡΙΖΑ που ήταν πρώτος είχε 31,43%)
Στην Α Αθηνών, με το 64.12% (η ΝΔ είχε 30,92%)
στην Α' Θεσσαλονίκης με το 54,37%. (η ΝΔ που ήταν πρώτη είχε 27,75%).
Στη Β Θεσσαλονίκης με το 91,55% (η ΝΔ ειχε 31,91%)
Σε καμία άλλη εκλογική περιφέρεια δεν θα εκλεγόταν, ακόμη και αν έπαιρνε το 100% των ψήφων.
Ένα σύστημα σε διάλυση
Η αποδιάρθρωση του κομματικού συστήματος που είχε αρχίζει να καταγράφεται από τις εκλογές του 2007, κορυφώθηκε στον πρώτο γύρο των εκλογών του 2012.
Η αποδυνάμωση όμως των φυγόκεντρων και η ενίσχυση όμως των κεντρομόλων δυνάμεων του, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ετερόκλητων συμμαχιών και αθροίσεων με μοναδικό στόχο την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση.
Έτσι σήμερα 30 μήνες μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2012, έχουμε 24 ανεξάρτητους βουλευτές, δηλαδή ανεξαρτητοποιείται ένας βουλευτής το μήνα χωρίς να υπολογίζονται οι αρκετοί που άλλαξαν κόμμα και όχι μία φορά.
Με βάση την πρόβλεψη ότι το 3% δίνει 8 βουλευτές, στους ανεξάρτητους έχουμε μία ακόμη ΔΗΜΑΡ, άλλο ένα ΠΑΣΟΚ και άλλη μία κοινοβουλευτική ομάδα ΑΝΕΛ.
Όμως οι ανεξάρτητοι του κάθε κόμματος, κανένας από τους οποίους δεν θα είχε εκλεγεί αν ήταν εκτός κομματικού ψηφοδελτίου, δεν έχουν ενιαιοποιηθεί διότι οι λόγοι διαφοροποίησης των βουλευτών από την κομματική γραμμή είναι αποκλίνοντες και κυρίως προσωπικοί.
Παράπλευρες στρεβλώσεις
Ουσιαστικά, η προωθητική δύναμη της ρύθμισης Μητσοτάκη το 1993 έχει ξεπεραστεί από την αλλαγή στην υφή των κομμάτων και πλέον παράγει δυσλειτουργίες. Αντί να αποκλείει τα «μικρά» κόμματα για να δημιουργεί σταθερότητα, δημιουργεί με προσωπικές αθροίσεις κόμματα, με κριτήριο βιωσιμότητας τη δυνατότητα υπέρβασης του 3%. Κι αυτό εξελίσσεται σε απρόβλεπτο παράγοντα αποσταθεροποίησης και όπως προκύπτει από το διάλογο των τελευταίων ημερών, νάρκη στα θεμέλια του πολιτικού συστήματος. Διότι αυτή είναι η μόνη εύλογη ερμηνεία της συζήτησης “πόσο πάει η ψήφος στην εκλογή προέδρου”.
Η εποχή που πολιτικές αυθεντίες τύπου Κωνσταντίνου Καραμανλή και Ανδρέα Παπανδρέου, έστω Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ή ακόμη και Κώστα Σημίτη συσπείρωναν σε μεγάλα κόμματα όμορους (και μη) χώρους, σε κυβερνητικούς συνασπισμούς έχει παρέλθει και η Ελλάδα δεν δείχνει να πρόκειται να ξαναζήσει στο σύντομο μέλλον.
Ανέγγιχτοι πολιτικοί -γκουρού δεν μπορούν να υπάρξουν σε μία εποχή με δεκάδες μέσα ενημέρωσης είναι αδύνατο να υπάρξουν.
Και για όσους το αμφισβητούν, τη μία μέρα κυκλοφόρησαν τα σενάρια περί επανάκαμψης του Κώστα Καραμανλή και την άλλη το έβαλε φωτιά η ESPRESSO έγραψε πρωτοσέλιδα:
“Γιατί έχασε κιλά ο Καραμανλής, Κάθε φορά που αδυνατίζει έρχονται εξελίξεις, τον κουράρει η αρχηγός Νατάσα.”
Πρακτικώς δεν είναι οι πολιτικοί εκπρόσωποι που φταίνε στην χώρα για τη σημερινή της κατάσταση. Το πολιτικό προσωπικό άλλαξε δραματικά στις εκλογές του 2012. Αλλά αυτό δεν αρκεί αν δεν αλλάξει και το πολιτικό σύστημα. Υπάρχουν πολιτικοί που αξίζουν βαθιάς εκτίμησης αλλά σε αυτό το σύστημα, αυτά τα αποτελέσματα θα παράγουν.
Διότι όπως έγραψε η γερμανική εφημερίδα «Süddeutsche Zeitung», στις 19 Ιουνίου 2012, την επομένη των εκλογών: «Οι καινούριοι είναι οι παλιοί»,
Η πολιτική ελίτ της χώρας πέτυχε το 2012 να πάρει μία παράταση για να διαχειριστεί την κρίση διατηρώντας παράλληλα όλα τα δικά της προσωπικά και οικογενειακά προνόμια. Παράλληλα μέσω του πλήρους ελέγχου του κράτους, της δικαιοσύνης και της οικονομίας διατήρησε τη δυνατότητα να κάνει όλες τις αναγκαίες για την πολιτική της επιβίωση προσωπικές διευθετήσεις, άλλως ρουσφέτια με «νέους» όρους.
Αντί για συμπερίληψη στις προσλήψεις, έχουμε εξαίρεση από τις απολύσεις.
Αντί για προσωρινές δουλειές, μία ανασφάλιστη απασχόληση σε ΜΚΟ με μπλοκάκι
Αντί για ακριβά και άχρηστα έργα, “φτηνές” ιδιωτικοποιήσεις.
Πρακτικώς έκαναν μία προσπάθεια, ευελπιστώντας ότι μπορεί να σωθεί η χώρα, άρα να σωθούν οι ίδιοι χωρίς ν' αλλάξουν. Απεδείχθη ανεπιτυχής διότι η διαφθορά δεν είναι θέμα μεγέθους, αλλά αρχών.
Διότι τα προνόμια και οι “διευθετήσεις” δεν είναι ζήτημα μεγέθους, όπως εθιστήκαμε από τότε που ο Ανδρέας Παπανδρέου φέρεται να έχει πει για κάποιον πρόεδρο ΔΕΚΟ: “είπαμε να κάνει ένα δωράκι στον εαυτό του, αλλά όχι και 500 εκατομμύρια.
(Για όσους δεν θυμούνται σε δραχμές ήταν η αναφορά και όχι σε ευρώ)
Ο Μιθριδατης* ζει!
Το ερώτημα είναι αν μπορούν «αυτοί», διότι αυτοί θα διεκδικήσουν πάλι την εντολή μας, στις επόμενες εκλογές, να υπερβούν τη λογική του πολιτικού συστήματος που υπηρέτησαν κι η οποία έχει ενσταλαχθεί μέσα τους.
Το είχε πολύ ευφυώς πει ο Γιώργος Παπανδρέου όταν είχε πει: «αν δεν αλλάξουμε, θα βουλιάξουμε». Αλλά απέτυχε διότι δεν μπορούσε να αλλάξει ο ίδιος, δηλαδή το κόμμα του. Δε ξέρω κι αν ήθελε, πιθανόν να ήθελε απλώς να αλλάξουμε εμείς και συμπεριέλαβε τον εαυτό του για να κολακεύσει.
Αυτό είναι το μείζον διακύβευμα των επόμενων εκλογών. Στο ποδόσφαιρο μετά την παράταση, έρχονται τα πέναλτι. Και πέναλτι θα πει ποινή!
*αρχαίος Βασιλιάς των Μήδων ο οποίος φέρεται να έπινε επί πολλά χρόνια μικρές δόσεις από δηλητήριο για να συνηθίσει ο οργανισμός του και να μην μπορούν οι εχθροί του να τον δολοφονήσουν με αυτό τον τρόπο.
